Breza

Drugi nazivi: brez, brezuša, briza, brizovina, metlika.
Latinski naziv: betula pendula .

Eng - Birch Opis biljke: postoje dve vrste breza: bela ili obicna breza i cvetna ili severna breza. U lecenju lekovitim biljem obe imaju jednaku vrednost. Breza je 10 do 25 m visoko drvo s tankim, vitkim grancicama i belom glatkom korom što se može Ijuštiti na listice tanke poput papira. Listovi na peteljkama su koso cetvrtasti ili trokutasti, zašiIjeni i dvostruko pilasti. Cvetne rese dugacke su 3 do 4 cm, a razvijaju se zajedno s lišcem . ,

Stanište: Breza je drvo koje moežmo nadi skoro na svakom mestu. U visinu naraste do 15 metara, a karakteriše je bela kora i tanke grancice. Upotrebljava se lišce, pupoljci i kora. Lišce breze (betulae folium) bere se mlado, vec u prolece, kada je u potpunosti razvijeno. Lišce je specificnog gorkog i oporog ukusa, specificnog mirisa. Lišce treba osušiti u hladu, na promaji, a nikada na suncu.
Lišce sadrži oko 8% tanina, oko 8% šecera, malo etarskog ulja (0,05% u Hstovima, a u pupoljcima cak do 4%), smola, gorke materije, saponozida i drugog..

Lekoviti deo biljke: za lek se skupljaju sok, rese,
listovi i kora. Sok se vadi krajem februara i marta, a lišce se bere za vreme cele vegetacije. Kora se prikuplja u prolece i jesen. Pupoljci sadrže mnogo etericnog ulja, ali ne i vitamina C, kojega pak ima u listovima. Etericno ulje pupoljaka povoljno deluje na disajne puteve.

Lekovito delovanje: u prolece, kad pocnu cirkulisati sokovi, probuši se rupa u stablu. U nju se stavi tanka cevcica pomocu koje dobivamo brezov sok.Posle toga rupa se zatvori drvenim klinom. Iz jednok stabla se moze dnevno nakupiti oko 4,5 ltara soka, a oko 170 l u sezoni! Cesto busenje istog stabla stetno deluje na drvo, smanjujuci mu otpornost prema gljivicnim zarazama. U soku se nalazi šecer te, ukoliko ga grejemo da provri, dobivamo brezovo vino.

Sok i vino su odlican lek za lecenje ateroskleroze, gojaznosti, bubrežnih kamenaca i drugih bubrežnih bolesti. Od pupoljaka i listova breze priprema se cajni uvarak ( prelevanje biljke vrucom vodom ), tako da se taj caj – ne sme se kuvati ! – koristi kao jedan od najboljih prirodnih diuretika . Taj caj je i jedno od prirodnih sredstava za izlucivanje mokrace uopste.
Sa cajem od listova pomažemo izlecenju bolesnih organa, odnosno sprecavamo obolenje istih koji primarno stradaju od nakupljanja suvišne vode u organizmu ( bubrezi, besika, jetra, zglobovi itd.).
Caj od brezovog lišca ne treba cesto piti, jer ima i drugog lekovitog bilja sa slicnim delovanjem u pogledu izlucivanja urina, ali se brezov caj preporucuje za rastvaranje bubrežnih kamenaca i njihovo bezbolno izlucivanje.

Brezovo lišce koristi se vrlo uspješno za lijecenje kožnih bolesti – lišajeva - te raznih dermatida, a aplikacija je u vidu ljekovitih kupki.Uklanja slabo rnokrenje, belancevine u mokraci i cisti krv. caj od brezovog lišca i resa pojacava izlucivanje mokrace, odstranjuje kiselinu iz organizma te leci groznicu, reumatske bolesti i vodenu bolest.

Caj protiv vodene bolesti:
5 g lista breze, 5 g ruzmarina, 5 g lista koprive, 10 g poljske preslice, i 10 g borovnice.
Jedna kasika se prelije vrelom vodom dv decilitra. Ohladen caj može se po želji zasladiti medom.

Caj protiv reumatizma i gihta
Primeni se ista kolicina lista breze, koprive – list -i kore krkavine ( Cortex Frangulae). Caj se priprema i pije kao i u pre navedenom slucaju.

Caj protiv bubreznih kamenaca
Pripremi se cajna mešavina od lista breze, pirike (Rhizoma Graminis),cestoslavice (Herba Veronicae) i vodopije (Herba Cichorii). priprema i pijenje caja je ista kao kod caja protiv vodene bolesti.

Iz stabla iscedjeno 5-6 velikih kasika svezeg soka pomesa se s kozjim mlekom i medom, ili sa malo vina, pa se pije u prolece radi ciscenja krvi od losih sokova, pluca od sluzavosti, bubrega od peska,i kožnih osipa i avitaminoze – skorbuta.

U slucaju otecene slezine pije se nataste caj od 20 g brezove kore i 10 g korijandra ( Coriandrum sativum ) kuvanih u 2,5 dl belog vina.

Napomena: uroloske cajeve ne piti bez konsultacije sa lekarom

Recept caja koji je poznati i priznati urološki caj.

Dakle : list breze (20%), biljka sitnice ( 5%), svila od kukuruza (15%), list borovnice (10%), vranilovka (15%),list koprive (15%) i list medvjedeg grozdja (20%).
Protiv zapaljenja bubrega ovaj caj se upotrebljava na sledeci nacin:
Supenu kasiku mešavine preliti sa 2 dl hladne vode, poklopiti, zagrejati do vrenja, ostaviti da odstoji 1 sat, procediti.
Tri puta dnevno piti po 2 dl nezasladjenoga caja posle jela.

Za lakše mokrenje: tri puta dnevno pre jela uzeti po 1 kasiku sitno samlevenog lisca breze . List usitniti pre same upotrebe.

Protiv zapaljenja prostate i otezanog mokrenja
pomesati po 30 g lista breze, medvjedeg grozdja, preslice i 10 g cveta podbela.
Jednu supenu kasiku mesavine kuvati oko 5 minuta u 2 dl vode, poklopiti i ostaviti da stoji 3 sata..procediti i piti mlako. To se ponovi još 2-3 puta u toku dana pre jela.

IMELA (Viscum album)

Opis biljke: Mali, vrlo razgranat, uvek zelen grmic, visok do 1 m, koji kao polu parazit živi na raznom belogoricnom i crnogoricnom drvecu. Iz starih narodnih naziva može se zakljuciti da je ova poluparazitska biljka od davnina smatrana za lekovitu, a nekada su joj pripisivali i carobne moci. Druidi, keltski sveštenici, poštovali su je kao sveisceljujucu biljku. Oni bi za vreme svecanog rituala sekli imelu zlatnim srpom i kasnije koristili je kao lek protiv razlicitih bolesti. U starim tekstovima navodi se kao lek protiv epilepsije, a to joj priznaju i kasniji autori. Danas se preporucuje protiv histericnih napada.Stabljika je zeleno-žuckasta, drvenasta, obla i dihotomski se grana. Listovi su debeli, kožasti, zeleno-žuckasti, sedeci, po obodu celi i imaju 3-5 nerava. Ima odvojene muške i ženske cvetove. Plod je bela, okrugla, socna, prozirna bobica puna lepljive mase. Cveta od marta do maja, a plodi od avgusta do novembra.Od pocetka oktobra do kraja decembra beru se i suše listovi i tanje drške. Sledeci period branja je od marta do aprila. Ovo napominjemo jer u ostalim mesecima biljka nema lekovito svojstvo. Najbolja je imela s topole, ali i s bora ili vocnih stabala. Plod imele je otrovan dok su drška i list lekoviti. . . ,

Lekoviti deo biljke: Primeceno je da hemijski sastav i lekovitost zavise i od drveta domacina na kome imela živi. Tako i hipotensivna svojstva nisu ista: najjaca su u imele sa kruške, manje s jabuke, a još manje sa oskoruše.

Lekovito delovanje: . Imela dobro deluje protiv visokog krvnog pritiska i arterioskleroze, ali je jakog i neujednacenog fiziološkog dejstva. Imela se daje u obliku raznih preparata, sama ili u zajednici sa drugim lekovima slicnog dejstva (sinergisti)Caj: jedna kašicica jagorcevine preliva se sa 1/4 l vrele vode i ostavi da odstoji kratko vreme.

Vino i caj za procišcavanje krvi: opisani u tekstu.Imela pospešuje rad citavog limfnog sistema u organizmu te zato pomaže razmenu materija u njemu. Upražnjavanjem kure od imele oboleli od dijabetesa mogu se osloboditi svoje bolesti. Kod poremecaja hormonalnog sistema takode je vrlo efikasna. Bolesnici s hronicnim poremecajem metabolizma trebalo bi da uzimaju caj od imele svakodnevno u toku šest meseci.Deluje preventivno kod skleroze i šloga; ako osoba to nije ucinila, pa do udara ipak dode, treba prvih šest nedelja posle toga piti po tri šolje, sledece tri nedelje dve, a naredne nedelje po jednu šolju na dan, i to pola šolje pre, a pola šolje posle jela.

Ako hladan caj ušmrcemo u nos, zaustavlja se krvarenje nosa.
Imela se smatra najboljim sredstvom za srcane tegobe i tegobe u krvotoku.
U ovom pogledu pokazala se izvanredno. Ona sadrži sastojke koji regulišu krvni pritisak; kao i glog, imela sniženi krvni pritisak povišuje, a povišen snižava. Tako se premoreno srce odmara, a prestaju sve nuspojave kod nenormalnog pritiska - valunzi, zujanje u ušima, vrtoglavica, smetnje s vidom...

Dnevno uzimanje tri šolje caja od imele koju smo potopili u hladnu vodu leci sve bolesti srca, krvotoka i pritiska od kojih toliko pati savremeni covek.

Za žene je imela takode višestruku korisna jer regulisan krvotok zaustavljanja i menstrualne tegobe, narocito kod jakog krvarenja, kao i posle porodaja. Tegobe vezane za klimaks, aritmija, lupanje srca, valunzi, strah, gušenje, prolaze od imele.

Sveži sok od imele (od lista i drške, prethodno opranih) pije se protiv steriliteta, i to po 25 kapi pre dorucka na gladno srce ili pre spavanja.

Caj: imela se priprema iskljucivo hladno. Jednu vrhom punu kašicicu imele na 1/4 l hladne vode potopiti preko cele noci, a pre uzimanja malo podgrejati

KANTARION ( hypericum perforatum)

Opis biljke: Kantarion je višegodišnja zeljasta biljka, visoka do 100 cm. Ima vrlo cvrstu, uglastu, razgranam stabljiku, uspravnu, sa naspramnim granama.Kantaria ženska ili gospina trava ima 30 do 60 cm visoku, golu i razgranatu stabljiku s nasuprotnim jajolikim listovima. Listovi su sedeci, protkani rnnoštvorn providnih tockica. To su žlezde napunjene etericnim uljem tako da list izgleda fino izbušen. Cvetovi su smešteni na vrhu stabljike, a žute su boje. Zuti cvetovi od 5 latica s donje strane imaju crne tacke. Imaju rnnogo prašnika i jednu plodnicu. ,

Stanište: Kantarion raste po suvim brežuljcima, na osuncanirn livadama, pustom i neobradenom zemljištu, krcevinama i rubovima šuma. Stabljika je okrugla, a listovi su smesteni naspramno i jajastog su oblika. Cvetovi cu zute boje smesteni na vrhu stabljike.
Kantarion je vrlo rasprostranjena biljka koja raste na suncanim livadama, na pustom i neobradjenom zemljistu i na rubovima suma.
Vreme berbe: Maj i jun.

Lekoviti deo biljke: za lek se, u vreme cvatnje, skupljaju samo cvetovi i listovi

Lekovito delovanje: Kantarion ili gospina trava odavno je poznata i zbog njezina mnogostrukog delovanja, veoma obljubIjena lekovita biljka. Koristi se za lecerije sluzavosti pluca, grceva u trbuhu i želucu, grušanja krvi, bolesti bubrega, jetre, slezene i rnokracnog rnehura. Narocito se preporucuje kod nekontrolisanog mokrenja. Pomešana s drugim lekovitim biljkama odlicno je sredstvo za lecenje zastarelog kašlja i astme .

Kantarion se odvajkada u narodu ceni i mnogo upotrebljava spolja protiv posekotina, opekotina, hemoroida, za zarašcivanje rana i kao antiseptik, a iznutra protiv bolova jetre, želuca, proliva itd. Dejstvo droge je mnogostruko zbog složenog hemijskog sastava. Ulje se koristi na taj nacin što se njime mažu rane, posekotine, opekotine i druge ozlede ili se tim uljem natopi gaza ili cisto platno pa se ozledeno mesto obloži. Etarsko ulje od kantariona deluje protiv crevnih parazita. Fenolska jedinjenja koja se nalaze u kantarionu imaju izraženu antibakterijsku moc..Kantarion je dobar za lecenje umerene i blage depresije, navode nemacki strucnjaci u studiji koju je objavio medicinski casopis "British Medical Journal".

Na prvom su mestu nega i zaštita kože u kozmetici i medicini (masaže, suva koža, ragade, ljuskava koža, zaštita od zracenja i suncanja, prištevi, akne, cirevi, opekotine...). Zatim je korisna upotreba kod rana koje krvare; ozleda mišica, hematoma, oteklina kod udaraca, uganuca i išcašenja; mnogobrojnih reumatskih oboljenja (upalni reumatizam; degenerativni reumatizam – artroze , kukova, kolena, ramena; metabolicki reumatizam – giht, te bolnih sindroma ramena i krsta-lumbago).

Cajni uvarak pije se više puta na dan po uputstvimama te kod mnogobrojnih upalnih i bolnih stanja ( oboljenja ) unutrašnjih organa. Kantarion ulje primenjuje se lokalno (najviše za masaže, oblozi, kataplazme) i na usta (zacin, lek). Ulje se posebno preporucuje u nezi i zaštiti kože koja je osetljiva (suva, raspucana).

KANTARION ULJE

Kantarion ulje se priprema na sledeci nacin:

Do visine od 8 cm ispod vrha boce od 2 litre staviti što više listova i cvetova muške i ženske kantarije (jednakih kolicina), a zatim ubaciti stabljiku.

Do iste visine, zatim, ulije se domace maslinovo ulje.
Bocu lagano zacepiti plutom, da pluto »radi« a da ne iskoci.
Bocu se iznosi na sunce i izlaže godinu dana.

Postupak dozrevanja kantarion ulja može se ubrzati na sledeci nacin: na isti nacin u bocu od 1 litre ubaciti listove i cvetove muške i ženske kantarije, a nakon toga uliti domace maslinovo ulje zagrejano na temperaturu od 60 do 70'C.
Prethodno je potrebno bocu zagrejati, da ne pukne.
Napunjena boca treba da odleži barem 10 dana, od cega najmanje 2 dana na suncu. Iz boce se uzima onoliko ulja koliko je potrebno, a ostatak ostaje u boci.
Valja naglasiti da je kantarion ulje tim bolje cim duze vremena odstoji.

LIPA

(Tilia platyphyllos)

V

elicenstveno je stablo lipa, bisoko od 15-20M i uvijek prepuno pticijeg pijeva.Nasi pernati prijatelji dobro znaju gdje se udise najmirisniji vazduh i gdje ce se najbolje osnaziti pred ljutu zimu. Znaju i to gdje ce naci mira i odmora: jer lipa je pravi symbol mira i spokoja, mijesto gdje oni grade svoja mekana gnijezda. Evropska lipa koja raste u drvoredima uz najljepsa setalista nasih gradovai koja svojim mirisom napaja hektare livada,obuhvata tri vrlo bliske vrste, jednu malenih listova(bijela ili muska lipa). No to nije nimalo vazno:sve ove vrste daju isti nectar pcelama i sve imaju isto ljekovito djelovanje na muskarce i zene.

Listovi i cvijetovi lipe poceli su se koristiti u fitoterapiji tek u 18. vijeku. Do tada se koristila samo kora ito samo protiv ocnih bolesti, medjutim, ova biljka pravi koncentrat mnogih brijednosnih osobina. Ne trazite u njos sredstvo za poticanje, tonik: ona djeluje sporo, s dostojanstvom i sigurnoscu koje joj daje njen visoki rast; zivi stoljecima i zeli produziti zivot drugih, dajuci primjer urednosti i umijerenosti. Djeluje umirujuce. Za miran can nema nista bolje od solje dobra lipova caja prporucuje se svima a najvise nervoznim osobama. Onima sto pate od hronicne nesanice i tjeskobe, nemirnoj djieci i starcima kojima tesko dolazi san. Lipa ce donjeti blagotvorno smirenje onima koje muci kasalj, glavobolja, astma, te srcanim bolesnicima.

Zahvaljujuci svojim antipiletoricnim svojstvima, ona “cisti” krv, razredjuje je , te tako dijeluje prvenstveno protiv arteroskleroze, upale vena, angine pectoris i infrakta. Ne pomaze narocito kada bolest uzme maha. Zato se preporucuje preventivno.

Lipa lagano pospesuje mokrenje(izvrsno za one koji pate od uloga i reumaticare);prouzrokuje znojenje(tako odstranjuje otrovne tvari iz organizma); u vanjskoj primjeni odlicno dijeluje na opekotine, cireve i upale koje inzvanredno ublazava. Ona je sastavni dio “caja za srecu”, a ako je uzimate redovito, donijece vam mirne noci, odmorna jutra i dane bez napetosti.

Nemojte sakupljati cvijetove,listove i koru sa lipova drveca sto raste u zagadjenim gradovima. Izaberite stablo udaljeno od naselja i uzmite sa sobom ovecu vrecu kako bi ste mogli spremiti obilnu berbu koja ce vam biti dovoljna za cijelu godinu.

Cvijetovi se obicno rastvaraju u junu-julu: otkinite th zajedno sa njihovim palisticem, tj. sa svijetlim jezikcem uz koji rastu. Osusite ih brzo, rasporedite u hladu; za to vrijeme nemojte ih prevrtati. Spremite ih dobro zasticene od vlage. Listove i koru sa mladih grancica najbolje je sakupljati u proljece kada pocnu kolati sokovi.

NADJEV: Od cvijetova: stavite veliku pregrst osusenih cvijetova na litru vode(3-4 salice dnevno)

KUPELJI RUKU, NOGU I TIJELA: stavite pregrst i pol cvijetova na litru vode

UVARAK: Od listova:stavite pola svijezih ili osusenih na litru vode(2-3 salice dnevno)

Od kore: stavite pola pregrsti stucane kore na litru vode(unutarnja primjena:1-2 salice dnevno; vanjska primjena: za losione, zavojke i dr; narocito protiv opekotina)

KONCENTRIRANI UVARAK: Od listova:(za vanjsku primjenu :losioni, obloze idr.): stavite 3-4 pregrsti svijezih ili osusenih listova na litru vode.